Program wczesnej edukacji muzycznej dzieci
Przede wszystkim istotny jest
ŚPIEW, RYTM i RUCH.
„To czego dziecko uczy się podczas pierwszych pięciu lat życia tworzy podstawę dla całej późniejszej edukacji. „
Według Edwina Gordona, muzyka, pedagoga, psychologa muzyki, profesora Uniwersytetu Południowej Karoliny, dziecko rodzi się z określonym poziomem zdolności muzycznych, które przy braku różnorakich bodźców muzycznych wraz z wiekiem zanikają. Stąd przyjmując, że pierwsze lata życia człowieka to okres najbardziej chłonny, to należy nakierowywać dzieci tak, by odbierało jak najwięcej nieustrukturowanych i nieformalnych bodźców do 3 roku życia oraz jak najwięcej oddziaływań już ustrukturowanych, ale wciąż nieformalnych do 5 roku życia.
To, czego dziecko nauczy się w tym czasie tworzy podstawę do całej późniejszej edukacji, a im wcześniej ją uzyska tym lepsze efekty osiągnie. Po raz drugi nie będzie już możliwości powtórzenia tego czasu, a dalsza nauka będzie mieć jedynie charakter wyrównawczy, a nie wzbogacający.
Dziecko rodzi się z określonym poziomem zdolności muzycznych, które przy braku różnorakich bodźców muzycznych wraz
z wiekiem zanikają.
Teoria uczenia muzyki
wg E.E. Gordona
Profesor E. Gordon, w trakcie swojej pracy z dziećmi i młodzieżą, zauważył, że procesy słuchania i uczenia się muzyki są zbliżone do procesów mózgowych towarzyszących słuchaniu i uczeniu się języka. Proces ten nazwał audiacją.
Zachodzi ona wtedy, gdy muzyka jest słyszana i rozumiana przez umysł, mimo, że nie jest fizycznie obecna w otoczeniu.
Aby proces ten mógł zajść potrzebne jest odpowiednie przygotowanie – audiacja wstępna, która przypada właśnie na okres od narodzin do ok. 5-6 roku życia dziecka. Profesor wyróżnił trzy typy, z których każdy podzielony jest na stadia.
Czym jest audiacja?
Dlaczego jest tak ważna w rozwoju dziecka?
Akulturacja
Od narodzin do 2-4 roku życia: niewielka świadomość otoczenia u dziecka.
1. Absorpcja: dziecko słucha i słuchowo gromadzi dźwięki muzyki z otoczenia.
2. Reakcje przypadkowe: dziecko porusza się i paple w odpowiedzi, ale nieadekwatnie do muzycznych dźwięków środowiska.
3. Reakcje celowe: dziecko stara się odnieść ruch i paplaninę do muzycznych dźwięków środowiska
Imitacja
Od 2-4 do 3-5 roku życia: dziecko angażuje się ze świadomością skierowaną przede wszystkim na otoczenie.
4. Pozbywanie się egocentryzmu: dziecko rozpoznaje, że ruchy i paplanina nie pasują do muzyki z otoczenia.
5. Przełamanie kodu: dziecko naśladuje z pewną dokładnością dźwięki muzyki z otoczenia zwłaszcza motywy tonalne i rytmiczne.
Asymilacja
Od 3-5 do 4-6 roku życia: dziecko angażuje się ze świadomością skierowaną na siebie.
6. Samoobserwacja: dziecko widzi brak koordynacji pomiędzy śpiewem a oddychaniem i pomiędzy śpiewnym recytowaniem a ruchem mięśni i oddychaniem.
7. Koordynacja: dziecko koordynuje śpiewanie i recytowanie z oddychaniem i ruchem.
Carl Orff
Drugim wielkim muzykiem, pedagogiem, z jakiego dorobku czerpiemy jest niemiecki kompozytor Carl Orff, założyciel swojej szkoły- instytutu muzyki w Salzburgu oraz twórcą nowatorskiej metody uczenia muzyki.
Podstawą jej stała się gimnastyka rytmiczna zaczerpnięta od E. Dalcroze, mająca nie tylko rozwijać muskulaturę ciała, ale być ściśle połączona z rytmem i żywym słowem, które wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Orff uważał też, że muzyka wywodzi się ze słowa, dlatego uczenie muzyki powinno rozpocząć się od rytmizowania prostych słów imion, nazw przedmiotów, roślin, zwierząt. U starszych dzieci wprowadza się dłuższe zdania, przysłowia, powiedzenia. Aby jeszcze bardziej urozmaicić swoje zajęcia wprowadził instrumenty perkusyjne melodyczne i nie melodyczne, aby dzieci mogły same tworzyć akompaniamenty do zrytmizowanych zdań i wierszyków.
Założeni tej metody wpłynęły bardzo na kształt naszego systemy, dlatego tak jak u Orffa u nas na każdych zajęciach występują instrument perkusyjne, żeby jeszcze pełniej dzieci mogły doświadczać muzyki.
Muzykujmy z dziećmi!
Nawet kiedy myślimy, że jesteśmy w tym “fatalni”!
Bo całe ciało dziecka “chce”
chodzić/śpiewać/tańczyć/mówić
i potrzebuje tego.
Kluczowym wymogiem jest jednak, by miało wzór do naśladowania, żeby widziało, jak chodzi/śpiewa/tańczy osoba, którą chce naśladować, która jest jego autorytetem – kochająca i opiekująca się nim.
Kluczowy jest czas, kiedy dziecko rozwija się muzycznie.
Wyobraź sobie krótką historię
Rodzi się dziecko, ale nie mówimy do niego ani słowa.
Wyobraźmy sobie, że traktujemy rozwój językowy dzieci w dokładnie taki sam sposób jak traktujemy ich rozwój muzyczny.
Część rodziców stwierdziłoby, że kiedyś pójdzie do przedszkola, a tam będą jakieś zajęcia z języka polskiego i się nauczy.
Część rodziców wyszłaby z założenia, że przecież słyszy radio w samochodzie czy odgłosy dochodzące z telewizora, więc jest otoczone językiem.
45 min zajęć
Może ci ambitniejsi z rodziców raz w tygodniu zabieraliby maluchy na jakieś prywatne zajęcia języka polskiego, spodziewając się, że tam właśnie przez te 45 minut tygodniowo pani prowadząca – ekspert od mówienia będzie mówić do dzieci we właściwy sposób.
Audiobook wystarczy?
Inni ograniczyliby się jedynie do puszczania dzieciom audiobooków – ale tylko poradników z zakresu uprawy warzyw.
Nie mam przygotowania
Jedni mieliby obawy przed mówieniem do dziecka z powody braku wyższego wykształcenia polonistycznego.
Po co mu mówić
Inni nie widzieliby żadnej potrzeby mówienia do dzieci i w ogóle sensu uczenia ich języka, bo da się bez tego żyć.
Przeczytajcie tekst jeszcze raz wstawiając słowa „muzykowanie/taniec/śpiew/granie na instrumentach” w miejsce „mówienia”.
Rodzicu, to Ty jesteś ważny
w kształtowaniu muzycznym swojego dziecka.
KROK
PO
KROKU
Krok 1
Brak oczekiwań / realne oczekiwania –
Zarówno od dzieci jak i od siebie samych
Krok 2
Bogaty zasób słów
Krok 3
Rozmowa – komunikacja